Ni Radyoman Buen Algono
Daghan ang nangandoy nga makauyab na karong Valentine’s Day. Maayo kuno nga naa silay magakos ug katanday-tandayan panahon sa adlaw sa kasing-kasing.
Sa relasyon, ang naandan kay magsugod sa pagpanguyab. Sa karaang panahon, magsugod sa pagpamisita sa lalaki ngadto sa balay sa ginikanan. Usahay, ang lalaki
mag-ukun-ukon sa pagpanguyab kay naminaw ang Mama sa babaye.
Apan may mga lalaki kaniadto nga dili kamaong manguyab. Daw dunay usa ka luwag nga bahaw nga moungot sa tutunlan kon ikaatubang na ang babaye nga iyang gihigugma.
Busa, kay dili man makaingon, ipaagi ug sulat.
Sa mga 1980’s, nauso ang gitawag ug pen pal diin magsinulatay ang babaye ug lalaki bisan wala pa nagkaila. Nauso sab ang gitawag ug phone pal diin daghan usab ang nagkauyab pinaagi sa tinawganay sa telepono.
Ning modernong panahon sa mga millennials, anaa na ang cellphone, computer ug social media nga gigamit sa pagpanguyab.
Ang naandan nga kultura sa pagpanguyab nga giila sa tibuok kalibotan mao nga ang lalaki mao gayod ang motanyag sa iyang gugma ngadto sa babaye. Sa mga lalaki, dili basehan ang kaguwapo o kamaot sa pagpanguyab kay ang importante nga makaingon lang sa babaye nga gipanguyaban. Mas paayo pa kunog balibaran kay sa dili kaingon sa babaye nga naibgan.
Mao nga ang naandang maayong pamatasan sa pagpanguyab kay igo lang nga maghulat ang babaye nga panguyaban. Nahisama ang kababayen-an sa pantalan nga igo lang magpaabot nga may modunggo nga barko. Ang problema kon walay modunggo kay matay-an ug malumutan intawong pantalan.
Usahay lawom kaayo ug pangaghong ang ubang kababayen-an kay bisan unsaon nila ug pa-cute, wala man gyod gihapon mapansin sa ilang secret love. Ang uban makaingon nga unfair ang atong kultura kay ang lalaki kon manguyab murag liyon nga hasmag bisan kinsa apan ang babaye kay igo lang nagpaabot nga maoy mahasmagan.
Unsa kaha ug balihon ang naandang kultura sa pagpanguyab? Maayo kaha nga ang babaye na ang manguyab sa lalaki?